Nếu so sánh từng chức năng của iPhone với các dòng điện thoại thông minh (smartphone) hiện có trên thị trường thì các chức năng này rất “nghèo nàn về tính năng” cũng như “khiêm tốn về chất lượng”. Nhưng chính người viết cũng đã bị iPhone chinh phục vì sự đơn giản và ổn định của nó. iPhone dễ sử dụng đến nỗi là chiếc điện thoại duy nhất có thể giúp những người khuyết tật tay liên lạc và chơi game một cách thoải mái. Trẻ em cũng nhanh chóng điều khiển được iPhone sau khi quan sát người lớn sử dụng mà không cần phải hướng dẫn cặn kẽ như các dòng điện thoại khác. Ngoài ra, iPhone còn tạo ra một trào lưu điều khiển máy bằng cách rung, lắc, xoay thiết bị (thay cho việc chỉ biết bấm và bấm).
Tuy nhiên, phải nói rằng iPhone thể hiện rõ nét quan điểm kinh doanh của Apple từ xưa đến nay là “thà ăn chiếc bánh nhỏ một mình chứ không chịu ăn chung cái bánh lớn với người khác”, quan điểm này đã giúp Apple giữ vững thị phần máy tính của mình suốt bao nhiêu năm qua trong khi “sao đổi ngôi” liên tục bên thị phần máy tính PC (vì có quá nhiều hãng cạnh tranh).
Cách hành xử của Apple có ưu điểm nổi trội là bảo đảm được tính đồng nhất và ổn định của tất cả các thiết bị do mình sản xuất (về phần cứng cũng như phần mềm), giúp đơn giản hóa rất nhiều việc cung cấp phần mềm vì chỉ cần thử nghiệm trên một mô hình duy nhất. Đây cũng là đặc điểm chủ yếu khiến cho máy tính của Apple luôn luôn ổn định hơn máy tính PC.
Có lẽ vì độc quyền nên Apple mới có một biện pháp kinh doanh chưa từng có khi phát hành iPhone là hạn chế mở rộng thị trường (cho phù hợp với khả năng) và giao cho nhà cung cấp dịch vụ điện thoại phát hành độc quyền để bảo đảm lợi nhuận so với thị phần đang chiếm giữ. Ngoài ra, Apple còn độc quyền phát hành phần mềm dành cho iPhone để kiểm soát chặt chẽ thị trường này. Người dùng không thể tùy biến iPhone hay tự do cài đặt phần mềm theo ý mình. Thậm chí, việc đồng bộ, sao chép dữ liệu giữa máy tính và iPhone khá khó khăn vì bị kiểm soát chặt chẽ về vấn đề bản quyền.
Kiểu kinh doanh đặc biệt của Apple đã làm phát sinh một thị trường “đen” là các máy iPhone bị “bẻ khóa mạng” (unlock) để xài bất kỳ mạng nào hay “bẻ khóa máy” (jailbreak) để cài đặt được các phần mềm do những lập trình viên không thích bị lệ thuộc vào Apple phát triển (các máy này sẽ bị khóa lại nếu nâng cấp hệ điều hành từ Apple). Tuy thị trường đen này rất có lợi cho việc kinh doanh phần cứng của Apple, nhưng Apple vẫn phải chống lại nó để bảo vệ quyền lợi của các đối tác phát hành.
Hầu hết người dùng bình thường gắn bó với iPhone bởi sự giản tiện nên họ tự hài lòng với những gì mà Apple cung cấp và họ sử dụng iPhone chủ yếu như một phương tiện liên lạc và giải trí hơn là một phương tiện làm việc. Điều này được thể hiện rõ nét qua tỷ lệ áp đảo của các phần mềm giải trí so với các loại phần mềm khác dành cho iPhone.

HTC HD2
Các hãng sản xuất điện thoại chạy Windows Mobile đã “vất vả” suốt 2 năm trời để thiết kế một chiếc điện thoại có khả năng giành lại khách hàng từ tay iPhone và việc HTC cho ra đời HD2 là một sự kiện được các “tín đồ” Windows quan tâm đặc biệt, vì có thể nói HD2 là một thiết bị đã hòa trộn được các ưu điểm của iPhone với phong cách tự do thể hiện cá nhân của dòng điện thoại chạy hệ điều hành Windows. HD2 chẳng những trang bị màn hình cảm ứng điện dung đa điểm như iPhone mà kích thước của màn hình còn lớn hơn iPhone (4,3 inch so với 3,5 inch). Ngoài ra, HD2 cũng được trang bị các cảm biến như iPhone và chỉ xét riêng về các chỉ tiêu kỷ thuật thì HD2 đã vượt qua mặt iPhone về mọi mặt.

Hai chiến lược kinh doanh đối nghịch
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng ở đây không phải là các tính năng kỹ thuật mà là sự đại diện cho hai chiến lược kinh doanh đối nghịch nhau của iPhone và HD2.
iPhone đại diện cho sự độc quyền, gò bó; người dùng bị kiểm soát chặt chẽ, không được can thiệp vào phần mềm lẫn phần cứng (thậm chí đây là điện thoại đầu tiên không cho người dùng thay pin), bù lại nó rất đơn giản, dễ sử dụng nên chinh phục được tầng lớp người dùng thích sự giản tiện và không muốn mất nhiều thời gian vào việc chăm sóc điện thoại.
HD2 ngược lại, cho phép người dùng tự do tùy biến giao diện, tự do cài đặt, tự do can thiệp vào hệ thống phần mềm của thiết bị (tương tự như những gì được làm trên máy tính PC chạy Windows). Người dùng HD2 hầu như chẳng bao giờ quan tâm đến vấn đề bản quyền, việc đồng bộ dữ liệu rất dễ dàng với bất kỳ máy tính nào và họ còn được thoải mái tận dụng kho phần mềm khổng lồ dành cho Windows Mobile. Tuy nhiên, để có được những ưu điểm trên, HD2 (cũng như các Windows Phone khác) trở thành phức tạp và dễ bị trục trặc khi so với iPhone hay các dòng điện thoại khác. Vì vậy, HD2 phù hợp với những người đã biết sử dụng máy tính, cần đa dạng ứng dụng trên điện thoại cho công việc, thích tìm tòi, khám phá và chịu bỏ thời gian quan tâm đến chú “dế” của mình.
Từ sự phân tích trên, ta có thể nhận thấy, iPhone và HD2 (hay các dòng điện thoại Windows Mobile trang bị màn hình cảm ứng điện dung) có đối tượng khách hàng khác nhau và sẽ phát triển song song chứ không thể tiêu diệt nhau (cho đến khi tâm lý người dùng thay đổi hay có sự đột phá mới về mặt thiết bị). Tuy nhiên, trước mắt HD2 sẽ giành lại được số “fan” Windows Mobile đã “bỏ ngũ” chạy sang iPhone và những người đang sử dụng iPhone nhưng quá mệt mỏi với chuyện bẻ khóa.
Với khả năng đa dạng của Windows Mobile và tài tùy biến của người dùng, ta có thể tin rằng “những gì iPhone làm được, HD2 sẽ làm tốt hơn”.

Lê Hoàn